- Các cuộc pháo kích vào Ukraine hôm thứ Năm làm dấy lên lo ngại của phương Tây về một cuộc xâm lược sắp xảy ra từ Nga khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng Nga đang chuẩn bị một cái cớ để biện minh cho một cuộc tấn công có thể xảy ra và Điện Kremlin đã trục xuất một nhà ngoại giao Mỹ.

Các cuộc đọ súng vào sáng sớm giữa lực lượng của Kiev và phe ly khai thân Nga - những người đã tham chiến trong nhiều năm và nơi lệnh ngừng bắn bị thường xuyên vi phạm - đã gây ra báo động khi các nước phương Tây cho biết một cuộc xâm lược có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Một trong những cuộc khủng hoảng sâu sắc nhất trong các mối quan hệ thời hậu Chiến tranh Lạnh đang diễn ra ở châu Âu khi Nga muốn được đảm bảo an ninh, bao gồm việc Kiev không bao giờ gia nhập NATO, và Mỹ và các đồng minh đưa ra các biện pháp kiểm soát vũ khí và xây dựng lòng tin.

Trong khi Nga cáo buộc phương Tây cuồng loạn, nói rằng một số binh sĩ của họ đã trở về căn cứ và không có kế hoạch xâm lược, nhiều nước phương Tây kiên quyết rằng việc xây dựng quân đội đang tiếp tục trước một cuộc tấn công có thể xảy ra.

"Chúng tôi có lý do để tin rằng họ đang tham gia vào một hoạt động cờ giả để có cớ vào cuộc", Biden nói với các phóng viên tại Nhà Trắng. "Mọi dấu hiệu của chúng tôi cho thấy họ chuẩn bị tiến vào Ukraine và tấn công Ukraine".

Ông đã ra lệnh cho Ngoại trưởng Antony Blinken thay đổi kế hoạch du lịch vào phút chót để phát biểu tại một cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, nơi ông vạch ra các kịch bản có thể xảy ra với Nga.

Ông Blinken nói: “Đó có thể là một vụ đánh bom khủng bố bịa đặt bên trong nước Nga, phát hiện ra một ngôi mộ tập thể, một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái được dàn dựng nhằm vào dân thường, hoặc một cuộc tấn công giả - thậm chí là thật - sử dụng vũ khí hóa học”. "Nga có thể mô tả sự kiện này như một cuộc thanh trừng sắc tộc, hoặc một cuộc diệt chủng".

Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Vershinin cho rằng bình luận của Blinken là sai sự thật và nguy hiểm.

Các nỗ lực ngoại giao sẽ tiếp tục vào thứ Sáu khi ông Biden chủ trì cuộc gọi với các nhà lãnh đạo của Canada, Pháp, Đức, Ý, Ba Lan, Romania, Anh, Liên minh châu Âu và NATO. Ông Blinken sẽ gặp những người đồng cấp tại Hội nghị An ninh Munich.

Ông cũng sẽ thảo luận về cuộc khủng hoảng vào cuối tuần tới với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, "với điều kiện không có thêm cuộc xâm lược nào của Nga vào Ukraine", Bộ Ngoại giao cho biết.

Nhưng trong một đòn giáng mạnh vào quan hệ Mỹ-Nga, Nga đã trục xuất Phó Trưởng phái đoàn Hoa Kỳ Bart Gorman. Động thái này đã được công bố vào thứ Năm nhưng một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao cho biết ông đã rời đi vào tuần trước.

Matxcơva trích dẫn việc Hoa Kỳ trục xuất một quan chức cấp cao ở Washington, người bị buộc phải rời đi trước khi tìm được người thay thế như một phần của "cuộc chiến thị thực" của Hoa Kỳ.

Washington cho biết họ sẽ đáp trả động thái "vô cớ". Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Nga cho biết những nhà ngoại giao Nga đã ở lâu hơn 3 năm phải rời Mỹ, trong khi Moscow đang cho các nhà ngoại giao Mỹ ít thời gian hơn.

Tại Ukraine, các phiến quân do Nga hậu thuẫn và lực lượng của Kiev trao đổi cáo buộc rằng mỗi bên đều nã đạn qua đường ngừng bắn ở miền đông Ukraine, nơi Nga cáo buộc Kiev "tiêu diệt" dân thường.

Các lực lượng chính phủ Ukraine bác bỏ cáo buộc nhắm mục tiêu vào các vị trí ly khai ở khu vực ly khai Donbass, giáp biên giới với Nga.

Thông tin chi tiết không thể được thiết lập một cách độc lập, nhưng các báo cáo từ cả hai bên cho thấy một sự vi phạm nghiêm trọng hơn các quy định ngừng bắn thông thường được báo cáo trong khu vực.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Nga "quan ngại nghiêm túc" về các báo cáo. Từ lâu, Nga cho biết Kiev muốn có cớ để chiếm lãnh thổ của phiến quân bằng vũ lực, điều mà Ukraine phủ nhận.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết các lực lượng thân Nga đã nã pháo vào một trường mẫu giáo mà ông gọi là một "hành động khiêu khích lớn".

Đoạn video do cảnh sát Ukraine công bố cho thấy một lỗ thủng xuyên qua bức tường gạch trong một căn phòng rải rác các mảnh vỡ và đồ chơi trẻ em.

"Một số hành động khiêu khích đã được lên kế hoạch cho ngày hôm nay, chúng tôi mong đợi chúng và nghĩ rằng một cuộc chiến đã bắt đầu", Dmytro, một cư dân của làng Stanytsia Luhanska, nói với Reuters.

Về phần mình, phe ly khai cáo buộc quân chính phủ đã nổ súng vào lãnh thổ của họ 4 lần trong 24 giờ qua.

Cả hai thông tin trên đều không thể được xác minh.

Một nhiếp ảnh gia của Reuters tại thị trấn Kadiivka, thuộc vùng Luhansk của Ukraine, đã nghe thấy âm thanh của một số vụ bắn pháo từ hướng đường dây liên lạc, nhưng không thể xác định chi tiết.

Các ước tính cũng khác nhau về số lượng binh sĩ Nga đã tập trung gần Ukraine. Thành viên NATO gần đó là Estonia đã trích dẫn khoảng 170.000 quân vào hôm thứ Tư.

Người phát ngôn Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho biết, Nga đã điều thêm 7.000 binh sĩ tới biên giới Ukraine trong 24 giờ qua.

Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin cho biết tại trụ sở NATO ở Brussels: "Chúng tôi thấy họ bay trong nhiều máy bay chiến đấu và hỗ trợ hơn. Chúng tôi thấy họ tăng cường khả năng sẵn sàng ở Biển Đen".

Bộ Quốc phòng Nga công bố video cho thấy nhiều đơn vị hơn rời khu vực gần biên giới.

Maxar Technologies (NYSE:MAXR), một công ty tư nhân của Hoa Kỳ đã theo dõi hoạt động xây dựng, cho biết các hình ảnh vệ tinh cho thấy rằng, trong khi Nga đã rút một số thiết bị quân sự từ gần Ukraine, thì các thiết bị khác đồng thời cũng được mang tới biên giới.

Khi các cuộc đàm phán tiếp tục, Nga cho biết các yêu cầu an ninh của họ vẫn đang bị phớt lờ.

"Trong trường hợp phía Mỹ không sẵn sàng đồng ý về các đảm bảo vững chắc, ràng buộc về mặt pháp lý đối với an ninh của chúng ta từ Hoa Kỳ và các đồng minh, Nga sẽ buộc phải đáp trả, bao gồm cả việc thực hiện các biện pháp quân sự-kỹ thuật".